«БАЛАНЫҢ ДАРЫНЫ МЕН ҚАБІЛЕТТЕРІНІҢ ҚАЙНАР КӨЗІ ОНЫҢ САУСАҚТАРЫНЫҢ ҰШТАРЫНАН БАСТАУ АЛАДЫ » деп В.А.Сухомлинский айтқандай қазіргі таңда ерекше білімді қажет ететін оқушылармен жұмыс жүргізудің тиімді жолы ұсақ қол моторикасын жасату болып табылады. Жалпы моторикасын, ұсақ моторикасын дамытумен жұмыс жасайтын арнайы педагог маманның алға қойған мақсаттары:
1. Мотивация арқылы оқуға деген ұмтылысты қалыптастыру.
2. Қоршаған ортаға бейімдеу, сөйлеу аппаратының дамуын толықтыру, сауаттылыққа, оқуға, модельдеуге, ойнауға үйрету.
Мақсатқа назар аудара отырып, ерекше балалармен жұмыс жөніндегі маман келесі міндеттерді шешеді:дамуындағы ауытқуларға қатысты түзету жұмыстарын жүргізеді.
Балаларға тән ақаулардың құрылымын және ауырлығын анықтау мақсатында оларға тексеру жүргізеді.
Ерекше білімді қажет ететін балаларды оқытуда әр түрлі заманауи технологияларды пайдаланудың жолдарын көрсету. Ерекше білім беру баланы емес, жүйенің өзгеруін болжайды. Ол әр бала әртүрлі екенін мойындайды, ал мектептер мен білім беру жүйесі барлық оқушының жеке қажеттіліктеріне бейімделуі тиіс.Ерекше білімді қажет ететін балаларды оқытуда заманауи технологияларды қолдана отырып,оқушыларды өмірге бейімдеу,алған білім дағдыларын іскерлікпен қолдана білуге тәрбиелеу;
Дамауында ауытқудың алдын алудың,біріккен түрде жұмыстану;
Баланың коммуникативті және бейімделу дағдысын қалыптастыру;
Ықпалдастыра оқыту барлығын бірдей етуге ұмтылуды білдірмейді. Ол баланың жеке қажеттіліктеріне, қабілеттері мен даму ерекшеліктеріне сәйкес келетін түрлі әдісті пайдалануды көздейді. Мектепте психологиялық-педагогикалық қолдауды қажет ететін оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып әр түрлі әдіс-тәсілдерді пайдаланып түзету жұмыстары жүргізіліп жатыр. Монтессори тәсілі арқылы оқушының ұсақ қол моторикасын дамытып, өз-өзіне қызмет ету дағдысы қалыптасады. Пазл құрастыру, нейрожаттығулар, степ па степ технологиясы, арт терапия, би терапиясы, дәм сезу терапиясы т.б әдіс тәсілдермен жұмыс жүргізіледі.
Интеллекттің жоғары деңгейі дефектолог мамандығын игерудің қажеттілігі. Мұғалім сауатты және нақты сөйлеу керек, оның есте сақтау қабілеті жоғары, сыныптарды дұрыс құра және құра білуі керек.Байқау және зейінділік. Бұл екі қасиет баламен байланыс орнатуға, оның мінез-құлқының ерекшеліктерін анықтауға және логикалықтүсініктеме беруге көмектеседі.
Баланы егжей-тегжейлі тексеруден өткізеді, оның негізінде оның оқу қабілеттілігін диагностикалайды. Егер дамудағы ауытқулар анықталса, даму кемшіліктерін барынша толықтыруға және қалпына келтіруге бағытталған жұмыс ұйымдастырылады.
Арнайы педагог маманы мектеп оқушыларымен психикалық процестерді дамытуға бағытталған сабақтарды өткізеді қабылдау, зейін, есте сақтау, ойлау процестері және т.б танымдық қабілеттермен жұмыс жасау барысында, балалардың коммуникативті дағдыларын дамытады.
Арнайы педагог баланы егжей-тегжейлі тексеруден өткізеді, оның негізінде оның оқу қабілеттілігін диагностикалайды. Егер дамудағы ауытқулар анықталса, даму кемшіліктерін барынша толықтыруға және қалпына келтіруге бағытталған жұмыс ұйымдастырылады. Физикалық немесе ақыл-есі кем балалармен өткізген сабақтарының тиімділігі мен өнімділігінің кепілі арнайы педагогтың сабақ барысында өзінің күшті жігері мен табандылығын көрсетеді.
Дефектолог — мұқтаж жандарға көмекке жүгінетін бірінші адам, ол басқа адамдардың проблемаларына бей-жай қарамауы керек.
Арнайы педагог ерекше балалармен және олардың ата-аналарымен қарым-қатынас кезінде барынша сыпайылық пен сақтықты көрсетуі керек.
Дәл осындай психофизикалық жағдайы бар балаларды топтарға біріктіреді.
Дамудың ауытқуларын түзетуге және функционалдық ерекшеліктерін қалпына келтіруге бағытталған сабақтарды (топта немесе жеке түрде) өткізеді. Ппқ балалармен сабақтар белгілі бір әдістемелер мен тәсілдерді қолдануға негізделген.
С.Дүйсетаева,
М.Шоқай атындағы №26 жалпы білім беретін мектеп коммуналдық мемлекеттік мекемесінің арнайы педагог.